Ελληνικό: Ανάπλαση πάνω σε κινούμενο έδαφος
Στο δημόσιο αφήγημα, το Ελληνικό παρουσιάζεται ως υπόδειγμα βιώσιμης ανάπτυξης, τεχνικής επάρκειας και περιβαλλοντικής ισορροπίας. Στην πραγματικότητα όμως, ειδικά στο παραλιακό μέτωπο, το έργο εξελίσσεται πάνω σε ένα δεδομένο που σπανίως λέγεται καθαρά: η γεωλογία δεν διαπραγματεύεται.
Η παραλία δεν είναι κενό οικόπεδο. Είναι ένα δυναμικό γεωλογικό και τεκτονικό σύστημα. Και όποιος το αγνοεί, απλώς μεταθέτει το κόστος στο μέλλον.
Τεχνητή ακτογραμμή, πραγματικοί κίνδυνοι
Η παράκτια ζώνη από τη Γλυφάδα έως το Ελληνικό έχει εδώ και δεκαετίες υποστεί βαριά ανθρώπινη παρέμβαση. Επιχώσεις, εκβαθύνσεις και λιμενικά έργα έχουν μετατρέψει μεγάλο μέρος της ακτογραμμής σε τεχνητή κατασκευή.
Αυτό δεν είναι ιδεολογική κριτική· είναι γεωλογικό γεγονός. Οι τεχνητές ακτές:
- έχουν ετερογενή υπέδαφος,
- εμφανίζουν διαφοροποιημένη συμπεριφορά σε σεισμική φόρτιση,
- απαιτούν μόνιμη τεχνική υποστήριξη για να διατηρηθούν «σταθερές».
Όταν η βαριά δόμηση πλησιάζει το κύμα, η φύση δεν εξαφανίζεται — απλώς επιστρέφει με άλλους όρους.
Ο Σαρωνικός δεν είναι γεωλογικά «ήσυχος»
Σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα της Ελληνικής Βάσης Ενεργών Ρηγμάτων (ΕΑΓΜΕ), ο Σαρωνικός Κόλπος και ο υποθαλάσσιος χώρος νότια της Αττικής διατρέχονται από πυκνό πλέγμα ενεργών και δυνητικά ενεργών ρηγμάτων.
Το επιχείρημα ότι «δεν περνά ρήγμα κάτω από το έργο» είναι τεχνικά αφελές. Στη σεισμοτεκτονική, ο κίνδυνος δεν εξαρτάται από ένα σημείο στον χάρτη, αλλά από ολόκληρο το περιφερειακό ρηγματικό σύστημα.
Σε παράκτιες περιοχές με κορεσμένα ιζήματα, η εγγύτητα σε υποθαλάσσια ρήγματα μπορεί να οδηγήσει σε:
- αυξημένες σεισμικές επιταχύνσεις,
- ρευστοποιήσεις,
- διαφορικές καθιζήσεις,
- μεταβολές του θαλάσσιου πυθμένα.
Αυτά δεν είναι σενάρια καταστροφής. Είναι παράμετροι σχεδιασμού.
Πράσινη ανάπτυξη ή πράσινη αφήγηση;
Η έννοια της «βιωσιμότητας» χάνει το νόημά της όταν αγνοεί τη μακροχρόνια γεωλογική συμπεριφορά ενός τόπου. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, ήδη μετρήσιμη, δεν είναι θεωρητική απειλή αλλά δομικός παράγοντας για κάθε παράκτιο έργο με ορίζοντα δεκαετιών.
Όταν η παραλία «κλειδώνεται» με σκληρά έργα:
- χάνεται η φυσική προσαρμογή,
- αυξάνεται η εξάρτηση από τεχνικές παρεμβάσεις,
- το ρίσκο δεν εξαφανίζεται — μεταφέρεται στους επόμενους.
Αυτό δεν είναι περιβαλλοντική σταθερότητα. Είναι πολιτική επιλογή.
Το πραγματικό ερώτημα που αποφεύγεται
Το ζήτημα δεν είναι αν το Ελληνικό «αντέχει» σήμερα. Με επαρκείς πόρους, σχεδόν όλα αντέχουν βραχυπρόθεσμα.
Το ερώτημα είναι άλλο:
πόσο ειλικρινά ενσωματώνει το έργο τη γεωλογική και τεκτονική πραγματικότητα του Σαρωνικού σε βάθος 30, 50 ή 70 ετών.
Και σε αυτό το ερώτημα, η δημόσια συζήτηση παραμένει φτωχή.
Χωρίς φόβο, χωρίς ωραιοποίηση
Η κριτική στην ανάπλαση του Ελληνικού δεν είναι αντι-επενδυτική. Είναι αντι-επιφανειακή.
Η γεωλογία δεν είναι εμπόδιο στην ανάπτυξη· είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτή οφείλει να κινηθεί.
Όποιος σχεδιάζει δίπλα στη θάλασσα, οφείλει να θυμάται:
η παραλία δεν είναι σκηνικό. Είναι σύστημα. Και τα συστήματα, αργά ή γρήγορα, ζητούν τον λόγο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου